تحریم تنباکو (کتاب)
کتاب «تحریم تنباکو، اولین مقاومت منفی در ایران» تألیف ابراهیم تیموری، تاریخ‌پژوه قرن معاصر است. این کتاب با استفاده از اسناد و مدارک موجود درباره واقعه تنباکو و آنچه در رسانه‌ها از حال و احوال آن دوران منتشر شده، در سال ۱۳۲۸ به رشته تحریر درآمده است.
محتوای کتاب
کتاب «تحریم تنباکو؛ قرارداد ۱۸۹۰ رژی»، با تکیه بر آنچه رسانه های وقت نوشته اند و اسناد موجود از دوره ناصرالدین شاه، تاریخ تحریم تنباکو را در سال ۱۳۲۸ مرور می کند. بر اساس نظر نویسنده، تحریم تنباکو اولین مقاومت منفی در ایران است. در این کتاب فراز و فرودهای نهضت تنباکو از نگاه نویسنده مرور می شود. این کتاب در شش بخش زیر، کل واقعه تحریم تنباکو را مرور کرده و کنشها و واکنشهای مردم، علما و رجال دربار را مورد واکاوی قرار می دهد:
- ۱. سابقه‌ی انحصار دخانیات و تاریخ پیدایش توتون و تنباکو
- ۲. دادن امتیاز انحصار دخانیات به انگلیسی‌ها
- ۳. جنبش مردم ایران و مخالفت سرسخت سید جمال الدین اسد آبادی برای لغو انحصار دخانیات
- ۴. صدور حکم تحریم تنباکو از طرف میرزای شیرازی
- ۵. شورش مردم تهران
- ۶. پیروزی علما و مردم در مسئله‌ی تحریم تنباکو
نویسنده در بخشی از این کتاب که مربوط به قسمت: «سید جمال الدین مخالف سرسخت امتیاز» است، شرح می‌دهد: «با آنکه آمدن سید جمال الدین به ایران به دعوت خود ناصرالدین شاه بود که شخصا سید را در مونیخ در سال ۱۸۸۹ میلادی ملاقات کرده و به ایران خوانده بود، معهذا سید جمال الدین وقتی به ایران آمد از انتقاد به اعمال و رفتار شاه مستبد نتوانست خودداری کند و دائم مردم را به حقوق خود آشنا می کرد و معایب حکومت استبداد را یاد می نمود».
منابع
- "تحریم تنباکو"، ابراهیم تیموری، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، مرکز چاپ نشر شهر، چاپ چهارم، پاییز ۱۳۹۱.
- "مرور تاریخ تحریم تنباکو از نگاه ابراهیم تیموری"، سایت توتون صنعت.
- "کتابشناسی جنبش تحریم توتون و تنباکو/نهضت تنباکو پیش درآمدی برای مشروطه"، خبرگزاری ایبنا.